من واقعاً خوشحال هستم که پس از ۷-۸ سال انحطاط فرهنگی سیاسی که در دولت گذشته دچارش شده بودیم و از جمع شدن دور هم و تجدید خاطره با مردان بزرگ گذشته‌مان محروم بودیم فرصت صحبت مختصری فراهم آمده تا در سالگرد درگذشت یک مرد بزرگ از مردان گذشته تاریخمان، - البته من دیگر به القاب بیمعنا اعتنائی ندارم و به زبان نمی‌‌آورم- حضرت آقای طالقانی دور هم جمع شویم و یادی از او و همچنین از همفکران ایشان و از همرزمان ایشان بکنیم
ایمان، واژه‌ی كلیدی دین اسلام كه خود و مشتقات آن در صدها آیه از قرآن مجید تكرار شده است. گرچه مفهوم ایمان مستقیماً در قرآن توضیح داده نشده، ولى درباره‌ی موضوعات عمده و اساسى مربوط به آن مطالب زیادی در این كتاب آسمانى آمده است.
موضوعات عمده و اساسى مربوط به ایمان در قرآن را مى‌توان چنین برشمرد: 1. محور اساسى ایمان الله است و از همه‌ی انسانها خواسته مى‌شود كه به الله ایمان آورند؛
معنای ایمان بدان جهت برای متکلمان و فیلسوفان و عارفان مسلمان اهمیت اساسی داشت که در قرآن مجید همه‌ی خواسته های خدا از انسان بر محور ایمان آوردن انسان دور می‌زند. در صدها آیه‌ی قرآن با تعبیرهای مؤکد و گوناگون از مخاطبان خواسته شده با «ایمان آوردن» به نجات خود بپردازند. در قرآن مجید چنین آمده که انسان در این عالم، دروضعیتی نامطلوب و منتهی به تباهی و نافرجامی
هیچ تئوری دینی و غیردینی دیگری، امروز نمی‌تواند در کشورهای مسلمان جایگزین ایده‌ی حقوق بشر شود.
سالها پیش در کتاب نقدی بر قرائت رسمی از دین نوشته بودم طرح و تصویب اعلامیه حقوق بشر یک «ضرورت تاریخی» بود که پس از جنگ جهانی دوم در سال 1948، بر سیاستمداران انسان دوست جهان آشکار شد. آنان از مشاهدات تاریخی اسف بار خود به این نتیجه رسیدند که تنها راه تئوریک نفی مطلق خشونت و خونریزی، این است که رشته‌ای از حقوق اولیه برای همه افراد بشر بدون هیچگونه استثناء و تبعیض و صرفاً از آن نظر که بشرند در سراسر جهان به رسمیّت شناخته شود و پایه و اساس تنظیمات حقوقی ـ سیاسی داخلی کشورها و روابط بین‌المللی قرار گیرد. آن حقوق اولیه در مواد 30 گانه اعلامیه حقوق بشر به صورتی شفاف بیان گردید. از جهانیان و همه دولت‌ها خواسته شد این اعلامیّه را بپذیرند. و آن را در مقام عمل با کوشش وافر به کار بندند.
□ چطور شد به طرح مباحث هرمنوتیک پرداختید؟
■ دو سال بیشتر از پیروزی انقلاب نگذشته بود که فهمیدم چهارچوب تفکر فقهی سنتی برای کسانی که با حسن نیت اداره کشور را در دست گرفته‌اند اسباب زحمت شده و مانع حرکت به سوی یک زندگی متناسب با عصر حاضر و دنیای امروز می‌گردد. می‌دیدم مثلاً اینها می‌خواهند از ایده‌هایی که در دمکراسی هست و از افکاری که در کلام و فقه شیعه هست تلفیقی به وجود بیاورند، اما در این کار موفق نمی‌شوند و همیشه تفکر فقهی سنگینی می‌کند و مشکل به وجود می‌آورد.
گزارشی از سخنرانی مجتهدشبستری در منزل عبدالله نوری
اشاره: 8 سال پیش بود که جمعیتی متشکل از مسلمانان و مسیحیان به دعوت مدرسه عالی الهیات سنت گابریل در اتریش دورهم گرد آمدند تا عمده‌ترین اصول برای نزدیک‌تر شدن انسانها به یکدیگر در جهان کنونی به منظور تحقق صلح پایدار را بررسی کنند. محمد مجتهدشبستری از اعضای ثابت این جلسات بود؛ هرچند این پیشنهاد نخست از سوی خود او مطرح شده بود. این جلسات در طول 8 سال گذشته 7 بار و هر بار به مدت 3 یا 4 روز در شهر وین برگزار گردید.
توضیح: مقاله حاضر، قسمت دوم مقاله «قرائت نبوی از جهان» نوشته محمد مجتهد شبستری است که چاپ آن در شماره ۶ فصلنامه «مدرسه»، به توقیف آن منجر شد.
۱ - مدّعاهای اصلی مقاله
مقاله «قرائت نبوی از جهان» که در فصلنامه مدرسه شماره ۶ چاپ شد نظریه‌ای فلسفی یا الهیاتی یا علمی درباره حقیقت کلام الهی یا وحی یا تجربه نبوی و مانند اینها نیست. آن مقاله نظریه‌ای است درباره «چگونه مفهوم شدن» متن قرآنکه دو مدعای اصلی دارد:
موضوع بحث«دین، جامعه و فرهنگ»است و من به ارتباط این سه موضوع با یکدیگر می‌پردازم.
کپی رایت © 1401 پیام اصلاح . تمام حقوق وب سایت محفوظ است . طراحی و توسعه توسط شرکت برنامه نویسی روپَل